Nhân dịp kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2025), aotrang.vn xin trân trọng giới thiệu cùng Quý độc giả quyển sách hay đáng đọc: ấn phẩm “Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh – Nhà báo” do tác giả Trần Đình Việt nghiên cứu và tuyển chọn, Nhà xuất bản Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh phát hành. Tác phẩm là tập hợp những bài viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh từ thuở thanh niên ra đi tìm đường cứu quốc và dấn thân trên lĩnh vực báo chí cách mạng để lan tỏa tinh thần yêu nước, đấu tranh vì độc lập dân tộc.
Tác giả Trần Đình Việt, sinh năm 1947, Quê quán: xã Kỳ Châu, huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh. Ông Tốt nghiệp khoa Ngữ Văn, Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội, nguyên Tổng Biên tập Tạp chí Người Đô Thị, nguyên Giám Đốc – Tổng Biên tập Nhà xuất bản Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh…
Sách hay về nhà báo Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh
Từ Người đi tìm hình của nước đến nhà báo Nguyễn Ái Quốc – Người soi đuốc cho dân tộc Việt Nam
Năm 2025 cũng vừa tròn 100 năm báo Thanh Niên do Nguyễn Ái Quốc sáng lập và trực tiếp viết bài chỉ đạo, là cơ quan Trung ương của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên xuất bản bằng tiếng Việt ở Quảng Châu (Trung Quốc). Cùng với Người cùng khổ ra đời trước đó ngày 01/4/1922 ở Paris qua 3 thứ tiếng Pháp, Trung, Ả Rập mà Nguyễn Ái Quốc là linh hồn và trụ cột, Thanh Niên, Người cùng khổ trở thành những tờ báo được ghi tên đầu tiên trong lịch sử báo chí yêu nước cách mạng Việt Nam. Trước đó, năm 1919, Nguyễn Ái Quốc bước vào làng báo bằng những bài viết ngắn trên báo Pháp. Từ những bài báo ngắn gọn đến cả trang lớn lại có thể khuấy động tâm hồn, tâm hồn của người mất nước, của người lao động khổ bị áp bức, bóc lột không chỉ ở Việt Nam mà trên các nước thuộc địa, bị đô hộ trên toàn thế giới.
Tập sách Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh – Nhà báo là tập hợp các bài viết nghiên cứu về hành trình Chủ tịch Hồ Chí Minh bắt đầu dấn thân tìm đường cứu quốc và quá trình hoạt động báo chí. Tập sách dày 344 trang, gồm 2 phần chính như: Phần Một Nghiên cứu với các bài viết: Pháp quốc – Nơi dừng bước lâu nhất – Cuộc hành trình của Nguyễn Ái Quốc; Tiếng nói người cùng khổ; Nguyễn Ái Quốc và đồng chí; Đồng nghiệp cùng thời; Tiếp và trả lời các nhà báo; Người ngồi đó với cây chì đỏ; Những điều còn mãi. Phần Hai là Các bài viết của nhà báo Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh với những nội dung tập trung: Tâm địa Thực dân; Vấn đề dân bản xứ; Sự quái đản của công cuộc khai hóa; Bình đẳng; Con đường dẫn tôi đến chủ nghĩa Lê Nin; Lê Nin và các dân tộc phương Đông; Tình cảnh nông dân An Nam; Hãy nhớ đến những người bị tù đày vì chính trị của chúng ta; Sự thống trị của đế quốc Pháp ở Đông Dương; Báo chí bình dân; Trả lời phỏng vấn các phóng viên và nhà báo nước ngoài; Người tuyên truyền và cách tuyên truyền; Cách viết; Tôi hiến cả đời tôi cho dân tộc tôi …
“Cái mà tôi cần nhất trên đời là đồng bào tôi được tự do, tổ quốc tôi được độc lập…”
Nguyễn Ái Quốc
Thuở Nguyễn Tất Thành lớn lên, các phong trào vũ trang, văn hóa, kinh tế… của các nho sĩ, quan lại yêu nước và nhân dân bị đàn áp, khủng bố. Mọi sự đều bế tắc. Đất nước chìm trong cảnh nô lệ. Phải thoát ra. Từ 1911, một thanh niên tên Văn Ba (tên gọi trước đây của Nguyễn Tất Thành, Nguyễn Ái Quốc sau này là Chủ tịch Hồ Chí Minh) bắt đầu hành trình làm thuê trên tàu biển đi lại từ Việt Nam đến các quốc gia trên thế giới và trở về nước năm 1941, khoảng 30 năm. Nguyễn Ái Quốc nhận thấy thế giới chỉ có hai loại người: Bóc lột và bị bóc lột. Nguyễn Ái Quốc quyết định dừng chân ở Pháp một thời gian dài, Người muốn sống đủ lâu nơi đây để hiểu chính sách tự do hoa mỹ, tường tận sáu chữ: Tự Do – Bình Đẳng – Bác Ái thật sự chỉ là khẩu hiệu lừa bịp, mỹ từ giả dối. Đất nước chúng ta muốn có 6 chữ ấy phải đấu tranh giành lấy. Ở Pháp còn có nhiều người Việt sinh sống, ngoài 10 vạn lính thợ và lính trận người Việt làm bia đỡ đạn cho Pháp trong chiến tranh. Nơi đây cũng có nhiều cư dân các nước thuộc địa của Pháp, Anh… thuận tiện cho việc tìm hiểu tin tức ở quê nhà. Nguyễn Ái Quốc trở thành nhà hoạt động chính trị chuyên nghiệp khi ở tuổi ba mươi.
Trên con đường chông gai đó, Nguyễn Ái Quốc đã trải qua quá khứ vất vả mưu sinh, lăn lộn, trường đời xứ người đã biến một chàng thanh niên làm đủ thứ nghề như rửa bát, bốc vác trên tàu, … trở thành một chính khách, nguyên thủ quốc gia có nhận thức sâu sắc về xã hội, và hoạt động báo chí để lại dấu ấn mạnh trong lòng người dân trong nước và cộng đồng quốc tế. Người đã đặt chân tới 3 đại dương, 4 châu lục và trên 30 nước. Người tham gia, lãnh đạo các Đảng và Hội đoàn thế giới của thế giới để dần dần tìm được hình của nước.
XEM THÊM>>10 lời chúc ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam 21.6 hay và ý nghĩa nhất
Báo chí là vũ khí không thể thiếu của hoạt động cách mạng
Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh là sự hiện thân mẫu mực của lao động nghề nghiệp hoạt động báo chí. Với Nguyễn Ái Quốc, báo chí là vũ khí cần có của hoạt động cách mạng. Thứ vũ khí ấy luôn được mài dũa tạo sức công phá mạnh, ảnh hưởng lớn, cho thấy sức nóng của sự lên án và tố cáo của bài viết về tội ác của chủ nghĩa thực dân.
Ở lĩnh vực báo chí, với khoảng 2.000 bài báo, được viết từ năm 1919 cho đến lúc Chủ tịch qua đời năm 1969, di sản ấy thật quý giá và đồ sộ. Năm mươi năm làm báo, kể từ 1919, bài đầu tiên bằng tiếng Pháp đến bài cuối cùng tháng 7-1969 bằng tiếng Việt, chủ bút 3 tờ báo Người cùng khổ (1922), Thanh niên (1925), Việt Nam độc lập (1941)… Từ đó, những tờ báo cách mạng được ra đời tiếp theo đó có thể kể đến như: Cứu Quốc (1942), Quân đội Nhân dân (1950), Nhân dân (1951), Hà Nội mới, Lao động, Tin tức, Dân chúng, Việt Nam độc lập, Sự thật, Tiền phong, Đại đoàn kết, Giải phóng…
Theo Người, tính chính trị, tư duy chính luận của tờ báo phải rõ. Người làm báo phải như là chiến sĩ ở mặt trận. Quyền lực cao, trách nhiệm lớn, góp phần nhận diện xã hội và lịch sử. Hơn ai hết, Chủ tịch Hồ Chí Minh hiểu vai trò và sức mạnh lan tỏa của báo chí.
Thế hệ những nhà báo – học trò tiếp nối của Chủ tịch Hồ Chí Minh có thể kể đến như: Trần Phú, Hà Huy Tập, Lê Hồng Phong, Nguyễn Văn Cừ, Phan Đăng Lưu, Trường Chinh, Phạm Văn Đồng, Võ Nguyên Giáp, Hoàng Quốc Việt, Khuất Duy Tiến, Đào Duy Kỳ, Đặng Thai Mai, Xuân Thủy, Trần Huy Liệu, Nguyễn Khánh Toàn… và những lực lượng kế tiếp: Tố Hữu, Hoàng Tùng, Hà Đăng, Thép Mới, Quang Đạm, Hồng Hà, Trần Bạch Đằng, Nguyễn Thành Lê, Trần Lâm, Hữu Thọ, Thái Duy, Hồng Vinh, Phan Quang, Tô Hoài, Nam Cao… kế thừa và góp thêm sức mạnh thông tin trong công cuộc xây dựng vững mạnh nền tảng báo chí cách mạng trong thời chiến tranh lẫn trong thời kỳ hòa bình, bảo vệ vững chắc nền độc lập dân tộc, xây dựng đất nước ngày càng phát triển, phồn vinh.
Tác giả Trần Đình Việt
Nhiệm vụ của báo chí là phục vụ nhân dân, phục vụ cách mạng
Nhà báo Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh thật là một hiện tượng hiếm có. Người khởi đầu nhận diện bộ mặt thật của chủ nghĩa thực dân và nỗi thống khổ cùng nguyện vọng của dân xứ thuộc địa mong muốn thoát khỏi tình cảnh nô lệ. Người là ngọn cờ, bó đuốc dẫn đường báo chí của cả nước. Chủ tịch Hồ Chí Minh cống hiến cho cách mạng một tài sản báo chí phong phú, đồ sộ với nhiều lối viết, phong cách thể hiện trong suốt cuộc đời cầm bút của mình. Trong tâm thức của đội ngũ báo chí cách mạng, Hồ Chí Minh luôn luôn được kính trọng, yêu quý. Hình ảnh quen thuộc của Người được khắc khọa qua câu thơ của nhà thơ Tố Hữu: “Người ngồi đó với cây chì đỏ/ Tìm đường đi cho dân tộc theo đi”.
Trong vai trò lãnh đạo dân tộc Việt Nam, Người vừa là Chủ tịch Đảng, Chủ tịch nước (24 năm). Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh đã làm tròn một lúc hai vai. Với tư duy và từng trải của nhà hoạt động cách mạng chuyên nghiệp, cùng với sự nhanh nhạy, sắc sảo của nhà báo, luôn chuẩn bị kỹ lưỡng khi tiếp xúc trực tiếp với các phương tiện báo chí truyền thông. Người luôn tranh thủ sự quan tâm và ủng hộ của truyền thông trong nước và nước ngoài để bạn bè Quốc tế biết nhiều hơn về đất nước và con người Việt Nam. Như có lần Người tâm sự: “Tôi là cây bút tiểu phẩm, nhà chính luận. Gọi là nhà tuyên truyền tôi cũng không tranh cãi, nhà cách mạng chuyên nghiệp là đúng nhất”. Sự nghiệp chính trị của Chủ tịch Hồ Chí Minh gắn chặt với sự nghiệp báo chí. Nhà cách mạng chuyên nghiệp ấy là trái tim của lịch sử, làm nên lịch sử và là con người của lịch sử, vì đất nước Việt Nam độc lập tự do muôn năm!
