Từ đầu năm 2021, Viện Y học bản địa Việt Nam có để tài nuôi cấy tế bào gừng đen dạng huyền phù để thu sinh khối chiết lấy chất 5,7 methoxyflavon phục vụ cho nghiên cứu các chất ức chế men PDE5 với kỳ vọng sử dụng nó như một chất cường dương nam/nữ.
Tại sao gừng đen được mệnh danh là “nhân sâm Thái Lan”?
Trước tiên cần phân biệt được gừng đen (ngải đen) với ngải tím (nga truật) là tên gọi chỉ nghệ đen – Curcuma caesia; có nhiều người lấy tên gừng đen để gọi củ tam thất gừng – Rhizoma Stahlianthi thoreli nhưng đây là một loài khác.
Gừng đen là tên gọi chung của một nhóm các loài khác nhau cùng chi gừng đen. Gừng đen tìm thấy ở Thái Lan, là cây có tên khoa học Kaempferia parviflora. Loại này có giá trị dược liệu cao, còn được mệnh danh là “nhân sâm Thái” nên được bán với giá cao.
Ở Việt Nam, có ít nhất 4 loài thuộc chi gừng đen đã được phát hiện là:
Distichochlamys citrea: có thể trồng làm thuốc và lấy tinh dầu, phân bố ở các vườn quốc gia Pù Mát (Nghệ An), Bạch Mã (Thừa Thiên Huế) và Cúc Phương (Ninh Bình). Loại này có lá màu xanh, hoa màu vàng, nụ hoa có vệt đỏ, là loài điển hình của chi gừng đen.
Distichochlamys orlowii được gọi là gừng đen Orlow. Loài này phân bố ở vườn quốc gia Pù Mát, Nghệ An và ở Gia Lai.
Distichochlammys benenica: được tìm thấy ở vườn quốc gia Bến En, Thanh Hóa.
Distichochlammys rubrostriata hay còn gọi là gừng đen khía đỏ được tìm thấy ở vườn quốc gia Cúc Phương, có tán lá xanh nhạt và hoa màu vàng tươi.
Các nghiên cứu về 4 loại gừng đen ở Việt Nam rất ít; cây gừng đen Thái Lan – Kaempferia parviflora được nghiên cứu nhiều hơn.
Theo kết quả nghiên cứu về lượng tinh dầu trong củ gừng đen – Distichochlamys citrea được công bố trên Tạp chí Khoa học Đại học An Giang, 2015, gừng đen tươi thu ở các tỉnh Quảng Nam, Quảng Bình và Quảng Trị; hàm lượng tinh dầu trong củ gừng đen ở những nơi này đều trên 0,4%.
Một kết quả nghiên cứu khác được công bố trên tạp chí Journal of Medicinal Plants Research, 2016: thành phần chính của tinh dầu trong loài Distichochlamys citrea là các hoạt chất (E)-citral; 1,8-cineole và (Z)-citral. Với loài Distichochlamys orlowii, các hoạt chất chính được tìm thấy là geranyl acetate, β-pinene, β-caryophyllene và β-elemene.
Loài gừng đen ở Thái Lan cũng được tìm thấy ở nhiều nơi như Trung Quốc, Ấn Độ… và cả Việt Nam tại các tỉnh Thanh Hóa, Gia Lai, Đắk Lắk.
Theo y học cổ truyền Thái Lan, gừng đen ngâm rượu có tác dụng tăng cường sinh lý, điều trị dị ứng, hen suyễn, tiêu chảy, loét dạ dày, tiểu đường.
Từ nhiều kết quả nghiên cứu, loài Kaempferia parviflora là cây dược liệu quý hiếm với các hoạt tính đáng chú ý như:
Kháng khuẩn và kháng nấm theo tạp chí Fitoterapia;
Chống lại tế bào ung thư biểu mô KB theo tạp chí Archives of Pharmacal Research;
Chống loét dạ dày theo tạp chí Journal of Ethnopharmacology;
Chống béo phì theo tạp chí Journal of Natural Medicines;
Chống lại tế bào ung thư phổi NCIH187 một cách mạnh mẽ theo tạp chí Bioorganic & Medicinal Chemistry Letters;
Ngăn ngừa bệnh Alzheimer theo tạp chí Journal of Functional Foods;
Hoạt tính bảo vệ gan theo tạp chí Chemical and Pharmaceutical Bulletin;
Chống loãng xương và chống oxy hóa theo Natural Product Sciences;
Chống dị ứng;
Giúp cải thiện sinh lý;
Chống trầm cảm và nhiều hoạt tính khác theo kinh nghiệm dân gian.
Gừng đen được mệnh danh là “nhân sâm Thái Lan”
XEM THÊM>>Điều bất ngờ khi đặt củ gừng dưới gối khi đi ngủ
Một số bài thuốc từ gừng đen
Trị thương: với các vết thương lớn, dễ nhiễm trùng, có thể dùng củ gừng đen tươi rửa sạch, đem giã nát đắp lên vết thương. Dùng băng gạc quấn lại, từ 5 – 6 tiếng phải thay một lần. Gừng đen giúp vết thương nhanh lên da non và không để lại sẹo.
Giảm viêm: tính chất kháng viêm, giảm viêm có trong gừng đen dùng để chữa các bệnh liên quan như đau lưng, đau cơ, viêm…
Giảm nguy cơ sỏi thận: theo nghiên cứu, những người sử dụng gừng đen ít nguy cơ bị sỏi thận hơn người không dùng. Dùng vài lát gừng đen thái lát, phơi khô sắc nước uống 1 ngày 1 lần để cải thiện tình trạng sỏi thận.
Loại bỏ mụn, máu độc: dùng củ gừng đen bôi lên vết thương để hút hết mủ ra ngoài. Thành phần có trong gừng đen sẽ giúp vết thương nhanh lành, mau lên da non.
Giảm buồn nôn: phụ nữ mang thai uống nước nấu từ gừng đen sẽ làm giảm các cơn nghén hay những người bị say tàu xe cũng sẽ giảm cơn buồn nôn.
Hỗ trợ người bị bệnh tiểu đường: nước sắc từ gừng đen giúp tăng nồng độ insulin trong cơ thể, kiểm soát lượng đường huyết trong máu.
Hỗ trợ tiêu hóa: nếu bị khó tiêu, chướng bụng, uống 1 tách trà gừng đen sẽ làm giảm cảm giác khó chịu.
