Cảm xúc là một phần tự nhiên của con người. Tuy nhiên, nếu trẻ không học cách kiểm soát cảm xúc từ nhỏ, các em có thể dễ dàng rơi vào trạng thái nóng giận, lo âu, thu mình hoặc hành động thiếu kiểm soát, gây ảnh hưởng không chỉ đến bản thân mà còn đến những người xung quanh. Trẻ nhỏ thường chưa đủ kỹ năng để hiểu và kiểm soát cảm xúc của mình. Các em có thể dễ dàng nổi giận, buồn bã hoặc la hét khi gặp tình huống không như ý. Nếu cha mẹ không sớm giúp con nhận diện và điều chỉnh, lâu dài trẻ sẽ khó kiểm soát hành vi và gặp trở ngại trong giao tiếp, học tập cũng như các mối quan hệ xã hội sau này.
Dạy con kiểm soát cảm xúc – kỹ năng cần có từ nhỏ
Chị M.T (TP.HCM) chia sẻ: “Con tôi hay nóng giận và cáu gắt lắm. Mỗi khi bạn lấy đồ chơi của nó, nó hay đánh bạn. Mới đầu thì tôi cũng hơi lo lắng, sau đó tôi cũng có nói chuyện với nó vài lần. Từ đó con biết điều chế và kiềm chế lại cảm xúc của mình, không nóng giận cáu gắt mà cũng không có bạo lực với bạn bè nữa”.
TS Nguyễn Thị Thúy – Chuyên gia Tâm lý – chia sẻ: “Tôi cũng rất mong các bậc cha mẹ khuyến khích con đọc sách hoặc chia sẻ những câu chuyện liên quan đến cảm xúc, ví dụ những cuốn sách về EQ, giáo dục cảm xúc cho trẻ, đặc biệt không chỉ là sách mà có những chương trình giáo dục cảm xúc tại trường học, câu lạc bộ, các nhà văn hóa. Cha mẹ hãy chia sẻ với trẻ những cái câu chuyện, trải nghiệm của chính mình, cả câu chuyện thất bại, thành công của chính chúng ta”.
Môi trường gia đình ấm áp lắng nghe và tôn trọng sẽ giúp trẻ cảm thấy an toàn để thể hiện cảm xúc của mình một cách chân thật nhất. Kiểm soát cảm xúc là một trong những món quà quan trọng mà cha mẹ có thể trao cho con từ khi còn nhỏ. Đây là kỹ năng sống cần thiết giúp trẻ trưởng thành với tâm lý dững dàng và xây dựng được những mối quan hệ tốt đẹp trong tương lai.
Dạy con kiểm soát cảm xúc – kỹ năng cần có từ nhỏ
Văn hóa đọc trong thời đại số
Trong cuộc sống hiện đại việc đọc không chỉ gói gọn trong những trang sách giấy quen thuộc, mà còn mở rộng ra những thiết bị thông minh. Nếu như những cuốn sách in vẫn mang lại cảm giác gần gũi, mộc mạc và đầy cảm xúc thì sách điện tử lại đem đến sự tiện lợi, nhanh chóng và khả năng kết nối tri thức không giới hạn.
Chị Võ Thị Ngọc Hường (TP.HCM) chia sẻ: “Tôi hay đọc sách trên điện thoại, ưu điểm là có thể tìm kiếm mọi loại sách, không cần phải đi ra nhà sách hay là các hiệu sách để tìm kiếm các cái loại sách mà mình muốn. Mình chỉ cần search cái từ khóa lên thanh tìm kiếm là có thể tìm ra ngay”.
Ths. Nguyễn Phương – Phó Giám đốc Học viện Kỹ năng sống Mettasoul (TP.HCM) chia sẻ: “Văn học đọc đóng vai trò như là dinh dưỡng tinh thần trong việc hình thành nhân cách, khi chúng ta đọc thì não bộ không chỉ tiếp nhận thông tin, mà chúng ta còn phát triển một cái kỹ năng đó là chúng ta hình thành tư duy phản biện, đồng cảm và chúng ta hình thành trên trí tưởng tượng. Đồng thời việc đọc còn giúp chúng ta hình thành một cái kỹ năng tập trung sâu và đây là một trong những cái kỹ năng đang dần mai một trong thời đại công nghệ số. Và trong thời đại hiện nay thì mặc dù là hình thức đọc có nhiều sự thay đổi tuy nhiên bản chất vẫn là một sự đối thoại trực tiếp với tri thức”.
Ths Huỳnh Thủy Nguyên – Hội Nhà văn TP.HCM chia sẻ: “Sách giấy hiện nay vẫn được rất là nhiều người ưa thích bởi những giá trị mà nó đem lại và không thể thay thế được. Việc đọc trên điện thoại chỉ là sự mở rộng, sự tiếp biến để mà phù hợp với xu thế phát triển của công nghệ đang phát triển rất là mạnh mẽ lúc này. Đó là một xu hướng tất yếu của giới trẻ. Và xét cho cùng thì cái việc dù đọc ở trên điện thoại hay là đọc ở trên sách giấy, đều phục vụ cho cái việc là chúng ta tiếp nhận kiến thức và chúng ta trau dồi cho bản thân, chúng ta học hỏi thêm và nâng cao văn hóa đọc. Người đọc hiện giờ thì có nhiều lựa chọn ngoài đọc sách giấy thì chúng ta có thể nghe sách nói khi mà chúng ta bận bịu, chúng ta có thể đọc ebook, đọc online”.
Điều quan trọng không nằm ở việc đọc bằng phương tiện nào mà là cách chúng ta duy trì thói quen đọc, biết chọn lựa và chiêm nghiệm từ những điều đã tiếp nhận. Và mỗi trang sách dù là sách giấy hay điện tử đều mang trong mình giá trị kết nối con người với tri thức, với cảm xúc và với chính bản thân mình.
XEM THÊM>>7 kỹ năng cha mẹ nên dạy con trước tuổi dậy thì
Vượt qua mặc cảm với sai lầm trong quá khứ
Trong cuộc sống không ít người vẫn bị ám ảnh bởi những sai lầm đã qua, dù nhỏ hay lớn. Họ mang theo cảm giác tự ti, hối hận kéo dài, để rồi thay vì tập trung vào hiện tại và hướng tới tương lai thì lại chìm đắm trong mặc cảm quá khứ, điều này khiến họ khó mở lòng trước những cơ hội mới và hạn chế sự phát triển của bản thân. Và làm thế nào để vượt qua mặc cảm biến sai lầm thành bài học thay vì gánh nặng?
Chị L.T.T.N (TP.HCM) chia sẻ: “Thật sự bây giờ tôi cũng chưa thể tha thứ được cho bản thân. Nhiều lúc tôi nhớ lại những cái lỗi lầm lúc trước mình đã tạo ra cho gia đình, cảm giác của tôi rất là tội lỗi. Nhiều lúc tôi nghĩ mình không xứng đáng”.
Anh N.T.T.Q (TP.HCM) chia sẻ: “Có lẽ người ngoài nhìn vào sẽ nghĩ đó là những chuyện nhỏ, nhưng đối với tôi thì khác. Sai lầm lúc nào cũng hiện hữu trong đầu. Tôi tự trách mình mãi. Chính điều đó khiến tôi không dám thử lần nào nữa, sợ lặp lại thất bại. Thật sự rất ám ảnh”.
ThS. Phạm Thị Bích Phượng – Chuyên gia Tâm lý – chia sẻ: “Người bám dính về quá khứ thì sẽ có một cái hội chứng trong tâm lý đó là trầm cảm. Người lo buồn đau khổ, không dứt được với những chuyện đã diễn ra trong quá khứ thì thường gọi là trầm cảm. Việc này ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống hiện tại, ảnh hưởng tới cái năng lực để tồn tại và sinh tồn, ảnh hưởng đến khái niệm để hạnh phúc, và ảnh hưởng lâu dài và nghiêm trọng nếu không biết kiểm soát”.
ThS. Nguyễn Thị Mỹ Hạnh chia sẻ: “Chúng ta sẽ bị rơi vào trường hợp gọi là con chim sợ cành cong. Chúng ta sẽ luôn loay hoay với chuyện nên làm hay không, lo được lo mất, từ đó chúng ta không tự tin để đón chào và chấp nhận cái mới. Ai cũng có thể mắc sai lầm, nhưng giữa sai lầm và chuyện tích cực, hãy suy nghĩ điều tích cực hơn. Bạn hãy xây dựng niềm tin rằng: “Ta cũng là một người tốt, ta cũng có những giá trị, ta sẵn sàng được xứng đáng để có thể có cuộc sống tốt đẹp hơn”.
Khi chúng ta học cách nhìn nhận sai lầm đã qua một cách nhẹ nhàng và xem nó như một bài học quý giá, những ám ảnh và dằn vặt sẽ dần được giải tỏa. Sai lầm không còn là gánh nặng mà trở thành thử thách giúp chúng ta rèn luyện bản lĩnh và trưởng thành hơn. Thay vì để quá khứ níu giữ, chúng ta có thể biến nó thành động lực để hoàn thiện bản thân.
Vượt qua những mối quan hệ độc hại
Trong cuộc sống, mối quan hệ độc hại nghe có vẻ to tát, nhưng thật ra nó có thể bắt đầu từ những điều rất nhỏ như sự so sánh, lời chê bai, sự kiểm soát hay những tác động tinh vi khiến chúng ta luôn phải gồng mình để vừa lòng người khác. Chúng ta thường chỉ nhận ra bản thân đã kiệt quệ về tinh thần khi nụ cười không còn trọn vẹn và tâm hồn chẳng còn bình yên. Mối quan hệ độc hại không chỉ là khi có bạo lực hay xúc phạm, mà đôi khi nó bắt đầu từ những hành động nhỏ như lời chê bai cố ý, sự so sánh hay những tác động khác khiến chúng ta luôn thấy mình kém cỏi.
Chị B.T.H (TP.HCM) chia sẻ: “Từ năm nhất đại học thì mình đã rất thích giao lưu và kết bạn. Nhưng có một nhóm bạn thường xuyên chế giễu, bình phẩm về mình từ cách ăn mặc, nói chuyện cho đến việc cần học. Mình nghĩ chắc do mọi người đùa, nhưng mà dần dần thì mình cảm thấy tổn thương và không còn vui khi mà ở bên cạnh họ nữa. Cái khó là mình vẫn thấy hình ảnh kỷ niệm cũ với họ trên mạng xã hội. Mỗi lần thấy thì mình lại chạnh lòng. Nhưng sau đó mình hiểu rằng phải học cách rời đi thì mới tìm lại được sự bình yên cho mình”.
Chị N.A (TP.HCM) chia sẻ: “Mình có đồng nghiệp tỏ ra thân thiết nhưng sau lưng mình lại kể chuyện riêng của mình với người khác. Nhiều lần chị ấy còn chê bai mình trước mặt sếp. Lúc đó thì mình cảm thấy stress đến mức mà không muốn đi làm nữa.”
Chuyên gia Tâm lý Lương Bách Kim chia sẻ: “Nếu như chúng ta bị kiệt huệ về mặt tinh thần sau hoặc trong quá trình tương tác với một người thì hãy nhận diện đó chính là mối quan hệ độc hại. Khi ở trong mối quan hệ độc hại, trạng thái cảm xúc đau khổ thường xuyên diễn ra”.
Ths. Võ Thị Mỹ Duyên – Giám đốc đào tạo Học viện kỹ năng VTALK – chia sẻ: “Một mối quan hệ độc hại sẽ khiến cho chúng ta luôn cảm thấy mình không đủ tốt, thấy mình sai ở đâu đó và dần dần trở nên một người tự ti, dè dặt với bản thân. Trong bất cứ mối quan hệ nào, cho dù là thân thiết hay không thân thiết, chúng ta đều có một cái giới hạn của bản thân đối với những mối quan hệ đó”.
Tình yêu hay bất kỳ mối quan hệ nào cũng nên khiến chúng ta cảm thấy bình yên chứ không phải sợ hãi, một mối quan hệ lành mạnh giúp ta trưởng thành hơn, tự tin hơn, và khi đã dám rời đi khỏi điều độc hại, chúng ta không chỉ thoát khỏi một người mà còn thoát khỏi chính nỗi sợ của mình để có cuộc sống vui vẻ, trọn vẹn hơn. Hạnh phúc không đến từ việc có thật nhiều mối quan hệ mà đến từ việc ta biết giữ lại những người khiến mình cảm thấy an toàn và được là chính mình.
Câu Chuyện Cuộc Sống phát sóng vào lúc 19:50 Thứ Ba, Thứ Năm và Thứ Sáu hàng tuần trên kênh THVL1
