Cha mẹ chính là những người nắm giữ “liều thuốc” giúp con thoát khỏi suy nghĩ tiêu cực khi bị bắt nạt, bạo lực học đường trước khi mọi việc trở nên nghiêm trọng và đi quá xa.
Mới đây, một nữ sinh lớp 7 ở Hải Phòng đã tử vong do uống thuốc trừ sâu. Theo đơn kiến nghị của gia đình gửi đến các cơ quan chức năng và báo chí, nữ sinh tự tử sau thời gian bị một nhóm bạn học cùng lớp bắt nạt, uy hiếp về tinh thần, thậm chí đe dọa không cho về kể với gia đình.
Mặc dù vụ việc chưa có kết luận của cơ quan điều tra, song đây cũng là hồi chuông cảnh tỉnh tới phụ huynh, nhà trường trong việc phát hiện sớm và phòng ngừa các vấn đề liên quan đến bạo lực học đường.
Liều thuốc giúp “phanh” lại những ý nghĩ tiêu cực
Theo PGS.TS Trần Thành Nam, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội, bạo lực và bắt nạt hiện rất dễ xảy ra từ không gian mạng đến đời thực. Trước khi có hành động tiêu cực, trẻ thường đã trải qua quá trình thay đổi cảm xúc và chịu đựng thời gian dài vì bạo lực.
Trong khi đó, cha mẹ ngày nay luôn bận rộn, căng thẳng với sự nghiệp, vì thế vô tình không nhận ra con mình đang gặp tổn thương hoặc xem nhẹ những sự thay đổi của con.
Việc thiếu kỹ năng “làm cha mẹ một cách khoa học” cũng khiến nhiều phụ huynh khi gặp các dấu hiệu tiêu cực của con, không biết cách động viên phù hợp.
“Nhiều cha mẹ động viên theo những cách phản khoa học như yêu cầu con không được nói những điều tiêu cực, thôi thúc con phải nghĩ tích cực lên hay đổ lỗi và trách cứ… Vô hình chung, con không được giải toả, chia sẻ cảm xúc của mình, khiến đứa trẻ ngày càng mong manh hơn trước nguy cơ bạo lực và bắt nạt”, PGS Trần Thành Nam nói.
Trước những tình huống này, ông Nam cho rằng, thời gian ở bên con là liều thuốc tốt nhất. Song ông nhấn mạnh: “Thời gian ở bên con khác với thời gian ở cạnh con”. Bố mẹ ở cạnh con nhưng tâm trí không hướng về con, điện thoại đã cướp đi sự chú ý của bố mẹ… cũng không đem lại hiệu quả.
Thời gian ở bên con bao gồm sự chăm chú, bằng cả tâm trí và cảm xúc. Nhờ đó, liều thuốc này có thể giúp con “phanh lại” trước khi nảy sinh những ý nghĩ tiêu cực như tự tử.
“Bố mẹ chính là những người có thể giúp con giữ sức khoẻ tinh thần tốt, có sự phục hồi và cân bằng cảm xúc”, ông Nam nói.
Còn về phía nhà trường, PGS Trần Thành Nam cho rằng, tất cả kế hoạch liên quan đến phòng chống bạo lực học đường cần được đưa vào một cuốn sổ tay an toàn, trở thành “check list” để hiệu trưởng triển khai các công việc nhằm phát hiện sớm và phòng ngừa các vấn đề liên quan đến bạo lực học đường.
Ngoài ra theo ông, cần thiết phải quy trách nhiệm cho hiệu trưởng, thầy cô khi học trò bị bắt nạt, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Bởi, ngoài phụ huynh, giáo viên cũng chính là “bước chặn” đầu tiên phát hiện ra những thay đổi trong tâm trạng và cảm xúc của trẻ.
Trang bị cho trẻ kỹ năng vượt qua áp lực
Trong khi đó, thầy giáo Nguyễn Duy Khánh, nguyên giáo viên Trường THPT Chuyên Hùng Vương (Phú Thọ), lại cho rằng chuyện một nhóm học sinh bắt nạt, dùng bạo lực với một bạn “ngày càng phổ biến”.
Vì thế, theo ông, nếu trong nhà trường có chuyên gia tư vấn tâm lý chuyên nghiệp thì có thể đưa ra những giải pháp xử lý tình huống tốt hơn, từ đó hạn chế tối đa những sự việc đau lòng tương tự.
Đối với cha mẹ học sinh, theo thầy Khánh, đã đến lúc cần nghiêm túc hơn nữa trong việc tương tác với con cái hàng ngày.
Thầy giáo này cho rằng, những đứa trẻ có xu hướng biểu hiện hành vi bạo lực thường có một số điểm chung, chẳng hạn thường thể hiện mình có “đẳng cấp” trong trường, hoặc có sở thích xem bạo lực… Nếu cha mẹ, người thân, thầy cô quan tâm, chia sẻ, uốn nắn ngay từ nhỏ có thể sẽ kiểm soát tình hình tốt hơn.
Trong khi đó, những đứa trẻ bị bắt nạt thường có dấu hiệu thiếu khả năng tự vệ, tâm lý yếu đuối, dễ nghĩ đến hành động bồng bột để chấm dứt khủng hoảng. Các em cũng cần được cha mẹ, thầy cô quan sát, lắng nghe, thấu hiểu và bảo vệ nhiều hơn.
“Với những em vốn sống đã khép kín, khi gặp vấn đề tiêu cực không thể giải, sẽ cảm thấy cô đơn, chệnh vênh, từ đó việc “giải thoát bản thân” khỏi những khủng hoảng như vậy có thể sẽ xảy ra với xác suất cao”, thầy Khánh nói.
Để giúp học sinh thoát khỏi khủng hoảng, thầy Khánh cho rằng, gia đình, nhà trường và chính học sinh cũng phải trang bị cho mình kỹ năng tự phòng vệ. Khi được chuẩn bị các kiến thức, kỹ năng và bản lĩnh để đối mặt, trẻ có thể vượt qua áp lực trong học tập và học đường, từ đó trở nên vững vàng hơn để đối mặt với áp lực cuộc sống sau này.
