Là linh vật của năm 2025, rắn có những khả năng đặc biệt mà con người không thể ngờ tới.
Rắn có thể bay
Rắn lục xanh (Trimeresurus albolabris), một loài rắn thuộc họ rắn lục (Viperidae), chủ yếu sống trong môi trường rừng nhiệt đới và có khả năng leo cây khá tốt. Mặc dù rắn lục xanh không có chi như các loài động vật khác để giúp leo trèo, chúng vẫn có khả năng di chuyển linh hoạt trên cây nhờ vào một số đặc điểm đặc biệt.
Cơ thể rắn lục xanh dài và thon, giúp nó có thể uốn cong và quấn quanh các cành cây. Điều này giúp rắn giữ thăng bằng và dễ dàng di chuyển trên các nhánh cây. Ngoài ra, rắn lục xanh có khả năng sử dụng cơ thể để bám vào bề mặt, khiến chúng có thể leo lên cây để săn mồi hoặc tìm nơi trú ẩn. Chúng thường sinh sống trong các khu vực có cây cối dày đặc, nơi có thể săn mồi và ẩn nấp.
Rắn có thể nhịn ăn trong khoảng thời gian dài
Rắn có thể ngủ hoặc nghỉ ngơi trong một khoảng thời gian dài mà không cần ăn nhờ một số lý do sinh lý và đặc điểm cơ thể đặc biệt giúp chúng duy trì năng lượng trong thời gian dài, cụ thể:
– Chế độ trao đổi chất thấp: Rắn là động vật máu lạnh (hạ nhiệt độ cơ thể theo môi trường xung quanh), nên chúng có chế độ trao đổi chất rất chậm. Khi nhiệt độ môi trường thấp, sự trao đổi chất của chúng giảm xuống, giúp chúng sử dụng ít năng lượng hơn. Điều này giúp rắn duy trì năng lượng trong cơ thể trong suốt thời gian không ăn.
– Tích trữ năng lượng từ thức ăn trước đó: Rắn có thể ăn một bữa lớn và lưu trữ năng lượng từ bữa ăn đó trong cơ thể. Vì vậy, chúng có thể sống sót lâu dài mà không cần phải ăn thêm, miễn là có đủ năng lượng từ các bữa ăn trước.
– Khả năng điều chỉnh cơ thể: Rắn có khả năng điều chỉnh các chức năng cơ thể khi không có thức ăn. Chúng có thể giảm tốc độ trao đổi chất, làm chậm các hoạt động sinh lý để tiết kiệm năng lượng.
– Tình trạng ngủ đông (brumation): Một số loài rắn sống trong các khu vực có mùa đông lạnh hoặc trong môi trường có nhiệt độ thấp, và chúng có thể bước vào một trạng thái tương tự như ngủ đông (brumation). Trong trạng thái này, rắn ngừng ăn và giảm tất cả các hoạt động sinh lý không cần thiết, giúp tiết kiệm năng lượng.
– Không cần ăn thường xuyên: Vì rắn ăn những bữa lớn và tiêu hóa chậm (đặc biệt là những con săn mồi lớn như chuột hay chim), chúng không cần phải ăn thường xuyên. Một bữa ăn có thể cung cấp đủ năng lượng cho rắn tồn tại trong một thời gian dài.
Rắn có khả năng ngủ mà vẫn có thể săn mồi
Có một số loài rắn có khả năng duy trì một trạng thái giống như “ngủ” nhưng vẫn có thể săn mồi, và khả năng này thường liên quan đến việc rắn có thể duy trì các chức năng cơ thể cần thiết khi chúng trong trạng thái nghỉ ngơi hoặc không hoạt động mạnh. Một số loài rắn có khả năng “ngủ” nhưng vẫn có thể săn mồi hoặc phản ứng với môi trường bao gồm:
– Rắn boa (Boa constrictor) và các loài boa khác: Rắn boa có thể nằm im trong một thời gian dài, nhưng chúng vẫn có thể săn mồi nếu có cơ hội. Chúng thường ẩn mình hoặc nằm yên và đợi con mồi đến gần, sau đó tấn công nhanh chóng khi cảm nhận được chuyển động.
– Rắn hổ mang: Các loài rắn hổ mang, như rắn hổ mang Ấn Độ (Naja naja), có thể ở trong trạng thái “ngủ” hoặc không hoạt động lâu nhưng vẫn có thể phản ứng nhanh khi có con mồi hoặc mối nguy hiểm xuất hiện.
– Rắn lục (rắn lục viper): Những loài rắn này có thể “ngủ” trong trạng thái chờ đợi con mồi. Ví dụ, rắn lục có thể nằm im trong nhiều giờ hoặc thậm chí ngày, nhưng vẫn có thể săn mồi nếu có cơ hội hoặc khi con mồi đi qua khu vực của chúng.
– Rắn cây (ví dụ, rắn cây xanh): Những loài rắn cây có thể ở một vị trí cố định trong thời gian dài, “ngủ” hoặc nghỉ ngơi, nhưng vẫn có thể săn mồi bằng cách chớp lấy cơ hội khi con mồi xuất hiện.
Rắn có thể lặn sâu đến 30 mét dưới mặt nước
Các loài rắn biển có cơ thể được thích nghi với cuộc sống dưới nước, với vảy đuôi phát triển giúp chúng bơi nhanh và linh hoạt trong môi trường nước. Mặc dù chúng là loài bò sát và cần phải thở không khí, rắn biển có khả năng giữ hơi thở lâu khi lặn và có thể nổi lên mặt nước để thở trước khi tiếp tục lặn sâu.
Rắn có thể ăn cả cá sấu
Rắn anaconda được coi là quái vật ăn thịt vì sở hữu một số đặc điểm nổi bật như:
– Kích thước khổng lồ: Anaconda xanh là một trong những loài rắn lớn nhất và nặng nhất trên thế giới. Nó có thể dài đến 9 mét (hoặc thậm chí hơn) và có thể nặng đến 250kg. Với kích thước khổng lồ này, nó có thể tấn công và tiêu thụ con mồi lớn, bao gồm cả cá sấu, hươu, nai, và thậm chí là các loài động vật có vú lớn.
– Kỹ năng săn mồi: Rắn anaconda săn mồi bằng cách quấn quanh con mồi và siết chặt nó cho đến khi con mồi không thể thở được nữa (kỹ thuật siết cổ). Sau đó, anaconda sẽ nuốt chửng con mồi toàn bộ, nhờ vào khả năng cơ thể có thể giãn nở rất lớn.
– Khả năng ăn cá sấu: Anaconda xanh được biết đến với khả năng tấn công và ăn thịt cá sấu, đặc biệt là cá sấu nhỏ và trung bình. Những báo cáo và nghiên cứu đã ghi nhận những cuộc tấn công của anaconda đối với cá sấu, mặc dù đây là một cuộc chiến khốc liệt vì cá sấu cũng là một động vật săn mồi rất mạnh. Tuy nhiên, với kích thước và sức mạnh của mình, anaconda có thể chiến thắng và tiêu thụ cá sấu trong một số trường hợp.
Rắn thường thè lưỡi để làm gì?
Quan sát rắn bạn sẽ thấy chúng liên tục thò ra, thụt lưỡi vào. Có phải chúng thở không? Thực ra, hành vi này giúp chúng đánh hơi con mồi rất hiệu quả.
Cơ chế hoạt động của lưỡi rắn giống như mũi ở những loài khác. Trong thiên nhiên, mọi con vật đều phát ra một mùi đặc trưng và con mồi của rắn cũng không là ngoại lệ. Những phân tử mùi đó sẽ phát tán ra xung quanh. Lúc này, rắn sử dụng lưỡi để đưa không khí vào khoang miệng “nếm” thử xem trong đó có mùi của con mồi nào không. Để làm được điều này, lưỡi của rắn được cấu tạo thêm hai cấu trúc dạng túi, đặt cạnh nhau và mở ra trong vòm miệng. Khi con vật thè lưỡi, cái túi này sẽ chụp lấy một chút không khí bên ngoài rồi đưa vào bên trong để phân tích các phân tử hóa học của không khí. Nếu phát hiện có phân tử mùi đặc trưng của con mồi, rắn sẽ tiếp tục “thè lưỡi” và lần ra chỗ ẩn náu của con mồi.
Không chỉ có tác dụng nhận biết mùi con mồi, lưỡi của rắn còn dùng để xác định hướng và vị trí con mồi. Lưỡi của rắn có thể giúp chúng nhận diện được dấu vết hóa học mà con mồi để lại trong môi trường, chẳng hạn như mùi của chuột, côn trùng hoặc các động vật nhỏ khác.
Lưỡi của rắn cũng giúp chúng giao tiếp với những con rắn khác trong cùng khu vực. Qua việc phát hiện các phân tử hóa học trong không khí hoặc trên bề mặt, rắn có thể xác định được bạn tình trong mùa giao phối, hoặc nhận diện các loài khác trong khu vực.
Loài rắn nào có nọc độc mạnh nhất thế giới?
Rắn hổ mây Inland Taipan (Oxyuranus microlepidotus) là loài rắn có nọc độc mạnh nhất thế giới, với khả năng giết chết con mồi nhanh chóng nhờ vào các độc tố thần kinh và các protein cực kỳ nguy hiểm trong nọc độc của nó. Nọc độc của Inland Taipan mạnh gấp 50 lần so với nọc độc của rắn hổ mang Ấn Độ và gấp khoảng 200-400 lần so với nọc độc của một con rắn độc thông thường. Nọc độc của nó chứa các loại enzyme và protein cực kỳ mạnh, có thể gây suy thận, tổn thương thần kinh và đông máu nhanh chóng.
Mặc dù rất nguy hiểm, nhưng loài này khá hiếm gặp và ít có nguy cơ tấn công con người.
Rắn không có tai nhưng vẫn nghe được
Rắn không có tai ngoài hay màng nhĩ, nhưng chúng có thể cảm nhận rung động trong không khí và trên mặt đất. Cụ thể, các sóng âm từ âm thanh (như tiếng bước chân, tiếng động vật di chuyển) sẽ truyền qua mặt đất và được xương hàm của rắn tiếp nhận. Xương hàm của rắn có thể cảm nhận các rung động này và chuyển tín hiệu lên não của chúng, giúp rắn “nghe” được những âm thanh từ môi trường.
Ngoài xương hàm, rắn còn có thể cảm nhận rung động qua cơ thể của mình. Khi có một âm thanh mạnh hoặc một chuyển động trong môi trường (chẳng hạn như một con mồi hoặc kẻ thù di chuyển), rung động sẽ lan truyền qua mặt đất và được cơ thể rắn tiếp nhận, giúp chúng nhận diện được sự hiện diện của động vật khác.
Ngoài ra rắn còn có khả năng nhận diện tần số thấp của âm thanh (chẳng hạn như tiếng động mạnh hoặc rung động do chuyển động của động vật lớn), nhưng chúng không nhạy cảm với các âm thanh có tần số cao như những loài có tai.
Rắn là loài vật mở mắt khi ngủ
Rắn không có mí mắt như động vật có vú hay chim, vì vậy chúng không thể nhắm mắt. Thay vào đó, mắt của rắn luôn mở và không có cơ chế để đóng lại. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là rắn luôn có thể nhìn thấy rõ mọi lúc, vì mắt của chúng được bảo vệ bởi một lớp vỏ mắt trong suốt, còn được gọi là vảy mắt.
Loài rắn nào có thể đẻ con thay vì đẻ trứng?
Rắn boa sinh con thay vì đẻ trứng. Loài này thuộc nhóm rắn sinh con (viviparous snakes), và chúng không đẻ trứng mà thay vào đó, trứng phát triển bên trong cơ thể của rắn mẹ, sau đó nở ra ngoài và trở thành con rắn con.