Luật Nhà giáo vừa được Quốc hội thông qua, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng với ngành giáo dục. Với người làm trong ngành giáo dục, đây không chỉ là niềm vui, mà là một giấc mơ thành hiện thực.
Bài viết dưới đây là chia sẻ của Tiến sĩ Vũ Thị Minh Huyền, Học viện Y – Dược học cổ truyền Việt Nam về ý nghĩa của Luật Nhà giáo và những góp ý của một người trong ngành giáo dục để Luật này sớm đi vào cuộc sống, phát huy những giá trị lớn lao.
Lần đầu tiên, Việt Nam có một đạo luật riêng cho nghề giáo. Lần đầu tiên, địa vị pháp lý và quyền lợi của giáo viên được xác lập một cách rõ ràng và đầy đủ trong hệ thống hành chính sự nghiệp. Luật Nhà giáo không chỉ là bước tiến về mặt lập pháp, mà còn là lời tri ân sâu sắc đối với những người miệt mài “gieo chữ, trồng người” trên khắp mọi miền Tổ quốc.
Khẳng định vị trí – Trao quyền lợi xứng đáng cho giáo viên
Luật Nhà giáo được Quốc hội thông qua sáng 16/6, khẳng định nhiều chính sách ưu đãi quan trọng như: Xếp lương nhà giáo ở mức cao nhất trong hệ thống hành chính sự nghiệp, phụ cấp theo vùng miền, lĩnh vực đặc thù, và quyền chủ động tuyển dụng thuộc về ngành Giáo dục. Những đối tượng làm việc ở vùng khó khăn, dạy học sinh khuyết tật, trường chuyên biệt hay ngành nghề đặc thù được hưởng chế độ cao hơn hoặc kết hợp nhiều chính sách ưu tiên.
Đặc biệt, giáo viên có quyền nghỉ hè nguyên lương, nghỉ dưỡng phục hồi sức khỏe, được đào tạo, bồi dưỡng thường xuyên, và được pháp luật bảo vệ nhân phẩm, danh dự. Lần đầu tiên, các hành vi xúc phạm, bạo lực đối với giáo viên được quy định rõ ràng là hành vi bị nghiêm cấm.
Từ áp lực nghề đến động lực mới
Là một viên chức trong ngành Giáo dục, tôi hiểu rõ áp lực của giáo viên hiện nay. Chương trình mới, sách giáo khoa mới, phương pháp mới… cùng khối lượng việc hành chính tăng nhanh, khiến không ít đồng nghiệp cảm thấy kiệt sức, thậm chí mất phương hướng. Thêm vào đó, các vụ việc xúc phạm, bạo lực học đường, hay những chỉ trích phiến diện trên mạng xã hội càng khiến nghề giáo trở nên nhạy cảm và mong manh hơn bao giờ hết.
Trong bối cảnh ấy, Luật Nhà giáo ra đời như một “liều thuốc bổ tinh thần”, là chỗ dựa pháp lý giúp người thầy yên tâm dấn thân, không còn cảm thấy bị bỏ rơi hay đơn độc.
Trên các diễn đàn, mạng xã hội và trong nhà trường, làn sóng phấn khởi lan tỏa khi giáo viên cảm nhận được sự thấu hiểu thực sự từ phía Nhà nước. Lần đầu tiên, cảm xúc nghề nghiệp của giáo viên được pháp luật thấu hiểu. Lần đầu tiên, việc một giáo viên cảm thấy được đứng về phía mình không chỉ bằng lời động viên, mà bằng điều luật cụ thể.
Nghề giáo hấp dẫn trở lại
Thực tế nhiều năm qua, điểm chuẩn sư phạm sụt giảm, sinh viên ra trường chuyển ngành, học sinh giỏi không mặn mà với nghề giáo. Trong các nguyên nhân, có nguyên nhân sâu xa là chế độ đãi ngộ chưa tương xứng.
Luật Nhà giáo, nếu triển khai hiệu quả, sẽ xoay chuyển tình thế đó. Khi mức lương, phụ cấp hấp dẫn, môi trường làm việc được bảo vệ, người giỏi sẽ quay lại với nghề. Đây là điều kiện cần để giữ chân và nâng chất đội ngũ – yếu tố cốt lõi quyết định thành công của đổi mới giáo dục.
Việc ban hành Luật Nhà giáo sẽ mang lại nhiều giá trị thiết thực cho đội ngũ giáo viên.
Trước hết, luật sẽ bảo đảm thu nhập và điều kiện sống cơ bản, giúp giáo viên an tâm gắn bó với nghề. Bên cạnh đó, luật còn quy định cụ thể các chế độ đãi ngộ, phụ cấp theo vùng miền và đặc thù công việc, tạo sự công bằng và khuyến khích thầy cô yên tâm cống hiến, nhất là ở vùng khó.
Không chỉ dừng lại ở lợi ích vật chất, Luật Nhà giáo còn thiết lập hành lang pháp lý rõ ràng về quyền, nghĩa vụ và điều kiện hành nghề, giúp giáo viên được bảo vệ tốt hơn trong các quan hệ nghề nghiệp. Đặc biệt, việc tạo dựng một môi trường làm việc tôn trọng chuyên môn, đề cao phẩm giá nghề nghiệp sẽ góp phần nâng cao vị thế xã hội của nhà giáo – điều mà lâu nay vốn chưa được thể chế hóa rõ ràng.
Từ chính sách đến cuộc sống: Cần sự đồng bộ và quyết tâm
Tuy nhiên, hiệu quả của Luật Nhà giáo không chỉ nằm ở nội dung, mà phụ thuộc vào cách triển khai thực tế. Để luật đi vào cuộc sống, cần sớm ban hành các văn bản hướng dẫn cụ thể, bố trí đầy đủ ngân sách thực hiện, nhất là tiền lương và chế độ cho giáo viên, tránh rơi vào tình trạng “luật khung – chờ hướng dẫn”. Các địa phương cần minh bạch trong chi trả phụ cấp, nhất là cho vùng khó khăn, đẩy nhanh tuyển dụng, đảm bảo đủ giáo viên chất lượng.
Bên cạnh đó, luật cần được truyền thông rộng rãi, đưa vào chương trình đào tạo, và có cơ chế phản hồi, điều chỉnh linh hoạt. Đưa nội dung về Luật Nhà giáo vào chương trình đào tạo, bồi dưỡng giáo viên, để đội ngũ nhà giáo nắm chắc quyền và nghĩa vụ của mình, chủ động hơn trong công việc, để giáo viên thực sự hiểu, thực thi và bảo vệ quyền của mình đúng luật.
Đặc biệt, cần tạo cơ hội nâng chuẩn nghề nghiệp và kiểm soát hợp lý hoạt động dạy thêm nhằm tránh tiêu cực, đồng thời bảo vệ hình ảnh người thầy.
Là một người trong ngành, tôi cảm nhận sâu sắc ý nghĩa của luật này: Không chỉ là thay đổi chính sách, mà là nguồn động lực lớn, sự tri ân đúng lúc từ Nhà nước tới đội ngũ thầy cô. Tôi mong rằng từ điểm tựa này, giáo viên cả nước sẽ ngày càng tâm huyết, đổi mới và kiên định với nghề.
Mong rằng với các đề xuất nêu trên, Luật Nhà giáo sẽ nhanh chóng đi vào đời sống, mang lại lợi ích thiết thực cho hàng triệu giáo viên và học sinh trên khắp đất nước.
